Ey Can! Hakikate Varmayan İnsan, Hangi Faydayla Kalbe Dokunur?
- Ergün Gültekin
- 16 Eyl
- 2 dakikada okunur
Ey can!
Bilgi bir ırmaktır, çağlar da çağlar;
ama akıl değirmeni dönmezse,
o kaynak da boşa akar.
Ah! Irmak coşsa da, kayaları yarsa da;
değirmen taşına vurmadıkça su,
un çıkmaz ki buğdayda.
İşte gerçek âlim odur ki,
bilginin suyunu akıl taşına verir,
Mihenk ile gerçeği öğütür.
Evet! Doğruyu ekmek yapar,
canlara da rızık kılar.
O hâlde sen de ey dost,
Suyu tut da bilgiyi israf etme!
Aklınla işle ve değirmeni döndür.
Ta ki düşünce gemisi açılsın da
doğruyu bulsun hakikat okyanusunda!
...
Can!
Akıl bir terazidir elbet;
bilgiyi tartar da hak mı diye bakar.
Ah! Düşünce ile yoklayarak
hükme bir doğru bağışlar.
Ama vicdan ateşiyle ısınmazsa o,
doğruyu bulsa bile
iyiyi, kötünün üstünden alamaz.
O halde de ki bana, ey dost:
Vicdansız bir akıl,
doğruyu gösterse neye yarar?
Ah! İyi olmayınca doğrunun kılıcı,
canları o nasılda yakar.
...
Can!
Akıl bir terazidir,
gerçeklerden doğruyu tartar.
Duygu ise bir pınardır,
doğrulardan iyiye akar.
Ama tutum doğmazsa eğer,
Doğru ve iyi olan,
güzele nasıl da üzgün bakar?
Ah! Tutum kök salar gönül toprağına,
Görünmez bir cevher olur içimde.
Ama mana girmezse ona eğer,
Kök kurur da dal yeşermez gönlümde!
Söyle bana ey can:
Manasız bir kökün dalı
hangi göğe uzanır?
...
Ey dost!
Mana doğurur da muradı,
ateş verir gönüllere feryadı.
Ama güzel eyleme varmazsa eğer,
kül olur da doğruyla iyi,
manası uçup gider.
Ah! Sor bana, ey dost:
eylemsiz bir mana,
hangi güzeli sonsuza taşır?
...
Ey sevilen!
Örnek eylem güzel bir çiçektir de
gizli tohumu görünür kılar.
Ama üstün bir değer doğmazsa eğer,
Soylu olanı kime öğretir?
Söyle bana ey can:
İyi, doğru ve güzel olsa da bir şey,
Asalet neden hala eksik gelir?
Ah! Değer işlenir hatıralara,
Töre gibi nefese karışır.
Ama faydaya bağlanmazsa eğer,
Nefes çıkar da cana varmaz.
Sor bana ey can: faydasız bir değer,
hangi ömürde üstün bir iz bırakır?
...
Evet, ey güzel!
Fayda nurdur, canı aydınlatır,
Hayırla yad edilir insanda.
Ama bir eren olmazsa eğer,
İz uçar da silinir zamanda.
Söyle bana, ey can:
hakikate varmayan insan,
hangi faydayla kalbe dokunur?
16 Eylül 2025
Tuzla, İstanbul
Yorumlar